ایران سرزمین آزادگان است

به گزارش خبرگزاری مهر، نشست «هویت ایرانی در آئینه متون کهن» عصر سه‌شنبه ۲۵ بهمن در کتابخانه مرجع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد.

مرجان فولادوند نویسنده و پژوهشگر حوزه ادبیات کودکان با حضور در این‌نشست با اشاره به این‌که ما نسبت به ایران احساس افتخار داریم گفت: همواره این نگرانی بیان می‌شود که این نگاه، تفکر نژادپرستی نباشد. اما ریشه این موضوع کجاست؟ این تصور وجود دارد که احساس تعلق ما به کشور و مفهوم وطن امری جدید است. درحالیکه فرخی‌یزدی می‌گوید اگر در آثار خود نام وطن را زنده کرده باشم برایم کافی است. بنابراین مفهوم وطن در ایران یک امر متاخر است.

وی در ادامه با بیان مثال‌هایی از متون ادبی که به مفهوم وطن اشاره داشتند، گفت: ایرانی‌ها دارای حماسه‌های ملی هستند در صورتی که کشورهای زیادی دارای این حماسه ملی نیستند. اگر متون قدیم را بررسی کنیم در آنها هم این فهمی که ما از کشور داریم وجود داشته است.

فولادوند گفت: ملت یعنی احساس تعلق به کشور. درواقع یک دولتی وجود دارد که ملت به آن حس تعلق پیدا می‌کند. ملت جایی شکل می‌گیرد که منافع مشترک باشد. این تصور در متون قدیم هم وجود دارد؛ پس مفهوم ملت مربوط به دوره معاصر نیست.

وی به بیان نمونه‌هایی از شاهنامه و متون قدیمی پرداخت که در آنها به تعلق خاطر نسبت به کشور اشاره شده است.

این پژوهشگر درباره اسامی کشورهایی که معمولاً بر اساس یک قومیت به وجود آمده گفت: معنای ایرانی بودن چیست؟ ایران سرزمین آزادگان است. نام ایران به قوم آریایی اشاره دارد و آریایی‌ها خودشان را به‌عنوان قوم نجیب و آزاد می‌شناختند.

فولادوند در بخش دیگری از صحبت‌های خود به کلمه «فَر» اشاره داشت و گفت: «فَر» یک صفت مثبت است و فرد، به‌واسطه شایستگی آن را دریافت می‌کند. اگر شایستگی را از دست دهد «فر» از او جدا می‌شود. «فَر» ایرانی نشان می‌دهد معنای ایرانی بودن تنها متولد شدن در ایران نیست و مفهومی ارزشی‌تر دارد. چه چیزهایی باعث می‌شود فر ایرانی از دست برود؟ مثلاً دروغ و یا هر رفتار و صفت نادرست.

وی در ادامه نمونه‌هایی از اشعار فارسی را بیان کرد که در ستایش راستی و نهی دروغ سروده شده است.

ادبیات کودک باید به زبان کودکانه باشد

در ادامه رضا موسوی‌طبری شاعر، مدرس و پژوهشگر حوزه متون کهن در تعریف هویت ملی گفت: ملت در لغت به معنای آئین و دین است و هویت ملی این مفهوم را شامل می‌شود.

وی با اشاره به برخی متون کهن گفت: آثاری که در حوزه بازنویسی متون کهن نوشته می‌شود موضوع‌های تکراری زیادی دارد. برای نمونه شاهنامه از آثاری است که تا به حال نوشته‌های متعددی از آن تهیه شده است.

این شاعر در ادامه به بیان مثال‌هایی از آثاری که با موضوع‌های تکراری نگارش شده است، پرداخت.

این پژوهشگر درباره آثار کودک که به متون کهن فارسی پرداختند، گفت: ادبیات کودک این ضرورت را دارد که به زبان کودکانه باشد. همچنین درعین حفظ زبان اثر، بخش منسوخ شده آن را به کار نبرد.

موسوی‌طبری در پایان گفت: هم اکنون میان نسل جدید و متون کهن فاصله‌ای وجود دارد. بنابراین باید متن بازنویسی شده این فاصله را درنظر بگیرد. ضمن اینکه لزوماً نباید هرچه در متن بود به نثر درآورد بلکه به‌صورت خلاصه بیان شود.

در پایان این نشست اکرم کشایی کارشناس کتابخانه مرجع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و مجری برنامه، مقاله «در خدمت و خیانت بازنویسی» نوشته مرجان فولادوند را معرفی کرد که در پژوهش‌نامه ادبیات کودک منتشر شده است.